Resimde ince beyaz çizgi, bir meteorun dünyaya çarpmadan az önce çekilmiş fotoğrafını gösteriyor. Bunun gibi yüzlercesi hergün bizim haberimiz olmadan atmosferimize giriyor. Çoğu atmosferde yok oluyor, atmosfer engelini atlatanlar ise küçük ebatlarda yeryüzüne düşüyor. Tabi hepsi bu kadar küçük ebatlarda olmayabiliyor. Bugüne kadar yeryüzüne düşen devasa meteorların açtığı 10 büyük krater.
10. Barringer Krateri, Arizona, ABD
Bundan tam 49.000 yıl önce yaklaşık 300.000 ton ağırlığında, 45 metre genişliğinde büyük bir nikel-demir göktaşı 65.000 km/saat hızla dünyaya çarpıyor ve şu an Arizona-Amerika sınırları içerisinde bulunan "Barringer Kraterini" oluşturuyor. Patlamanın şiddeti tam 20 milyon TNT'ye eşit. Dünya üzerinde bulunan bozulmadan korunmuş en iyi krater.
Kraterin çapı 1,2 km, derinliği tam 175 metre. 1902 yılında adını aldığı bir maden mühendisi olan Daniel Barringer tarafından bulunmuş.
9. Bosumtwi, Gana
Gana'nın Kumasi bölgesinden 30 km güneydoğusunda bulunan "Bosumtwi Krater Gölü", ülkenin tek doğal gölü. Krater bundan 1,3 milyon yıl önce oluşmuş. Kraterin çapı tam 10,5 km. Zamanla krater suyla dolmuş ve bugünkü gölü oluşturmuş. Etrafı sık yağmur ormanlarıyla kaplı. Ashanti (Gana'nın güneyinde yaşayan etnik bir grup) insanları bu gölün kutsal olduğunu düşünüyor. Onlara göre ölü ruhlar krater gölüne gelip tanrı Twi'ye burada veda ediyorlar.
8. Deep Bay, Kanada
Kanada'da bulunan Reindeer Gölü'nün güney batısında yer alır. "Deep Bay" (derin koy) dikkat çekici şekilde yuvarlak, çok derin ve nadiren sığlık alana sahip. 8 km çapında olan göl bundan 100 milyon yıl öncesinde oluşmuş.
7. Aorounga Krateri, Çad, Afrika
Aorounga Krateri", Çad'ın kuzeyinde Sahara Çölü bölgesinde bundan 300 milyon yıl önce, yaklaşık 1,6 km çapında bir göktaşının dünyaya çarpmasıyla oluşmuş. Tahminlere göre bu çaptaki bir çarpma 1 milyon yılda bir oluyor.
Krater 17 km genişliğinde, etrafındaki iki halkayla birlikte bu 36 km'ye çıkıyor. Eğer hipotezlere bakacak olursak, bu halkaların zincirleme çarpmaların etkisiyle oluştukları varsayılıyor.
6. Gosses Bluff, Avustralya
Yaklaşık bundan 142 milyon yıl önce, 22 km çapındaki büyük bir asteroid yada kuyruklu yıldız, 40 km/saat hızla Avustralya'nın merkezine çarpıyor ve 22.000 mega tonluk TNT'ye eşit muazzam bir enerji ortaya çıkarıyor. Dünyanın en önemli krater oluşumlarından biri olan "Gosses Bluff" bu şekilde oluşuyor.
Ölçüler inanılmaz; 24 km çapında ve 5.000 metre derinliğinde.
5. Mistastin Gölü, Kanada
Kanada Labrador'da bulunan "Mistastin Krateri" bundan 38 milyon yıl önce oluşmuş. Çapı 28 km. Gölün tam ortasında çarpışmadan sonra oluştuğu varsayılan kavisli bir ada bulunmakta.
4. Clearwater Gölleri, Kanada
Kanada'nın Quebec bölgesinde bundan 290 milyon yıl önce iki asteroidin aynı anda çarpması sonucu oluşmuş iki dairesel krater gölü bulunuyor. Bunlardan daha geniş olanı "West Clearwater Gölü" 32 km çapa, daha küçük olanı "East Clearwater Gölü" 22 km çapa sahip. Göllerin içinde irili ufaklı çok sayda adanın olması turistleri çeken bir etken. Ayrıca göller suların temizliği ile de ünlü.
3. Kara-Kul, Tacikistan
Deniz seviyesinden 3.900 metre yükseklikte bulunan "Kara-Kul" aynı zamanda "Qarokul" olarak da bilinir. 25 km genişliğindeki göl Tacikistan'ın Pamir Dağları'nda Çin sınırına yakın yerde bulunur. Göl, 45 km genişliğindeki çöküntünün tam ortasında yer alır. Çöküntü bundan 5 milyon yıl önce bir göktaşının çarpmasıyla oluşmuş. Yakın zamanda uydu görüntüleri yardımıyla bulunan bir krater.
2. Manicouagan, Kanada
"Manicouagan Gölü" aynı zamanda diğer adı olan "Qubec'in Gözü", Kanada Quebec'in merkezinde bulunan halka şeklinde bir göldür. 212 milyon yıl önce 5 km genişliğinde bir göktaşının çarpmasıyla oluştuğu sanılmaktadır. Bu çarpma sonucu 100 km genişliğinde muazzam bir delik oluşur. Zamanla buzul ve aşınma etkisiyle bugünkü halini almıştır.
1. Chicxulub, Meksika
Meksika'nın Yucatan yarımadasının altında bulunur. "Chicxulub" (maya dilinde "şeytanın kuyruğu" demek) köyünün hemen yakınında bulunan bu devasa antik krater 170 km çapa sahip. Çarpışma bundan 65 milyon yıl önce, küçük bir şehir büyüklüğünde göktaşı yada kuyruklu yıldızın çarpmasıyla (enerjisi 100 teraton TNT'ye eşit) oluşmuş. Çarpma etkisiyle dünya yüzeyinde yıkıcı mega tsunamiler, depremler ve volkanik patlamalar meydana gelmiş.
Yaygın bir teoriye göre, Chicxulub çapışması global bir ateş fırtınasına veya uzun süreli yeryüzü sıcaklığının (greenhouse effect) artmasına neden olmuş, bu da dinazor neslinin yok olmasına sebep olmuştur.
Dinazor neslini bitiren asteroid yada kuyruklu yıldızsa, insan neslini bitiren de herhalde kendi oyuncakları olacak. Aşağıdaki resimler nükleer denemelerden sonraki toprak yüzeyinde oluşan kraterleri göstermekte.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder